Hoe vooruitziend is ondernemend Vlaanderen? Werkgeversorganisatie ETION gaat in een katern als bijlage bij De Standaard van dinsdag 15 november op zoek naar het antwoord. Onze CEO Tom Willemen nam deel aan de rondetafel van ETION over wat een bedrijf moet doen om ‘future proof’ te blijven. Een aantal fragmenten uit dat gesprek bundelen we graag voor jou hier op onze website.

Alles heet snel te veranderen. Voelen jullie dat ook zo aan? Is dat een hinderpaal om vooruitziend te zijn, of moeten jullie de veranderingen ondergaan?

Tom Willemen: “De wereld verandert in ijltempo. Dat is onwaarschijnlijk boeiend. Het is niet omdat het sneller gaat dat je moet denken: ‘Ik ga er niets meer aan doen. Ik ga niet meer vooruitkijken.’ Op kortere termijn moet je meer dan ooit je ogen openhouden om in te spelen op opportuniteiten, maar je moet evengoed de trends op langere termijn in de gaten houden.”

Hoe doe je dat in de praktijk?

Tom Willemen: “Dat is het moeilijkste. Niemand heeft een glazen bol. Wij hebben in ons bedrijf vier medewerkers die alleen maar met innovatie bezig zijn op evenveel terreinen: de bouwtechnische innovaties (wat zijn de nieuwe materialen en bouwmethoden?), procesinnovaties en businesstransformatie (hoe kunnen wij beter werken en onze mensen beter ondersteunen?), business innovaties (wat zijn de nieuwe markten en welke strategie past daarbij?) en hightech en digitalisatie (wat met drones, het Internet of Things, virtual reality?). Zodra een idee een business case wordt, gaat zo’n project naar iemand anders die het opvolgt.”

Heb je enkele voorbeelden?

Tom Willemen: “Vorig jaar ontwikkelden we een toepassing met virtual reality om afstuderende ingenieurs aan te trekken – niet onder de hoede van onze innovatie-expert, maar geleid door onze HR. Een andere case: wij gebruiken drones om thermoscans te doen van platte daken en zo lekken op te sporen, maar ook voor het opmeten van onze voorraden zand en stenen in onze asfalt- en betoncentrales. Werk dat tot voor kort door landmeters werd gedaan.”

Uit de ETION-enquête blijkt dat onvoorspelbare regelgeving een constante zorg is voor de ondernemers.

Tom Willemen: “De regelgeving bepaalt de randvoorwaarden en de grenzen waar binnen je moet spelen en innoveren. De regelgeving rond het gebruik van drones, bijvoorbeeld, is heel recent, maar daar hebben wij niet op gewacht. Wij deden onze eerste pilots voor we bij wijze van spreken met een drone mochten vliegen. Je kan niet blijven wachten op een regelgevend kader om te bepalen wat je strategie zal zijn. Ik denk niet dat regelgeving heel erg bepalend is voor innovatie en toekomstdenken.”

Opmerkelijk dat je zegt dat regelgeving jouw toekomstdenken niet in de weg staat, want dat is wat men wel vaker hoort. Is de regelgeving in jouw sector dan zo gunstig of ligt het aan de manier waarop je ermee omgaat?

Tom Willemen: “Aan gunstige regelgeving zal het niet liggen. Ik denk dat de wettelijke verplichtingen in de bouwsector zowat de strengste zijn, zowel op vlak van de tewerkstelling van personeel in het kader van de strijd tegen de sociale dumping als naar allerlei kwaliteitseisen die door heel veel instanties worden gecontroleerd. Belangrijker is dat regelgeving je niet mag verhinderen om naar de toekomst te kijken. Het is een excuus dat je nooit zou mogen gebruiken. Zeker, er is onzekerheid, maar die is niet groter dan of kleiner dan andere trends en evoluties in de wereld. Het is essentieel om te kijken naar trage trends en je niet laten leiden door snelle trends om je toekomst uit te tekenen. Trage trends zijn de steeds strenger wordende milieuwetgeving of de globalisering. Die zijn vrij voorspelbaar, want al jaren geleden ingezet. Iets anders is dat specifieke wettelijke maatregelen in die trends soms onverwacht kunnen komen, maar échte verrassingen kunnen dat niet zijn. Dan is het zaak snel bij te sturen.”

Hoe verloopt toekomstdenken in de praktijk?

Tom Willemen: “Om te zien wat kan of niet, moet je er eerst en vooral aan beginnen. Onze drones vlogen uit nog voor we wisten voor wat we die allemaal zouden kunnen inzetten. We ontdekten daardoor wel de mogelijkheden. 3D-printing is hetzelfde verhaal. Dat is voorlopig veel te duur om in de bouw in te zetten, maar door het te doen zijn we op een aantal hiaten gestoten. Dat benen we nu verder uit in samenwerking met een Vlaamse universiteit.”

Het uittesten van 3D-printing en virtual reality begint toch bij een visie om dingen anders te doen.

Tom Willemen: “Zeker. Het sluit aan bij wat ik in het bedrijf twee jaar geleden begon te verkondigen: dat we op aantal vlakken fundamenteel zullen moeten veranderen omdat de wereld fundamenteel verandert. Ik gebruik dan het eenvoudige voorbeeld van mijn grootvader – wij zijn tenslotte een familiebedrijf (lacht). In zijn tijd was het beste bouwbedrijf het bedrijf dat de beste metsers had. In de tijd van mijn vader tot nu is dat alleen niet meer voldoende, nu maak je het verschil met project- en werfleiders die mensen en middelen het meest efficiënt inzetten. Maar ook die kennis geraakt makkelijk verspreid. Waar moeten we het verschil maken in de toekomst? We moeten het hele bouwbouwproces rationeler maken. We moeten sneller, beter en goedkoper bouwen en inspelen op veranderingen. Enter de digitalisering van het bouwproces, machine learning en artificiële intelligentie. Daar zijn we de eerste stappen aan het zetten met ons ERP-systeem (Enterprise Resource Planning).”

De hele katern kan je hier lezen.