De nieuwe Koningin Elisabethzaal in Antwerpen opende dit weekend koninklijk haar deuren. In aanwezigheid van koningin Mathilde en veel bijzondere gasten werd de zaal muzikaal ingewijd door Hooverphonic en residentieorkest deFilharmonie. Vrijdag al startte deFilharmonie zijn residentie in de Koningin Elisabethzaal met een openingsconcert in avant-première.

De Koningin Elisabethzaal scoort fantastisch op het vlak van akoestiek en techniek. De zaal ligt prachtig ingebed in het prestigieuze hightech complex, het Elisabeth Center Antwerp, het nieuwe congres- en concertcentrum in hartje Antwerpen, naast ZOO Antwerpen. Samen met Heymans Bouw België en Verstraete Vanhecke was Willemen de afgelopen 2,5 jaar verantwoordelijk voor het bouwwerk. Bekijk de timelapse video.

Nieuwbouw in plaats van renovatie

Oorspronkelijk ging opdrachtgever ZOO Antwerpen uit van een grondige renovatie van de bestaande Elisabethzaal. Na uitgebreide studies en overleg met alle betrokken partijen is echter gekozen voor een volledige nieuwbouw. De prachtige gevel bleef bewaard en de historisch waardevolle delen werden weer zichtbaar gemaakt en in het ontwerp geïntegreerd. Zo combineert het gebouw actuele excellentie met de glorie van weleer. De historische zalen van ZOO Antwerpen (Marmeren Zaal, Wintertuin, Darwin- en Verlatzaal) zijn geïntegreerd in het nieuwe complex. Een mooie samensmelting van historiek en nieuw.

Ontwerp & akoestiek

Het architectenbureau Ian Simpson uit Manchester ontwierp het complexe en unieke concept en werkte hiervoor samen met Kirkegaard Associates uit Chicago en Bureau Bouwtechniek. Kirkegaard is een wereldautoriteit op het vlak van akoestiek. Ian Simpsons team creëerde een inspirerend, flexibel, krachtig en energievriendelijk gebouw. Het gebouw is helder en elegant, een symbool in de stad en een bron van inspiratie voor iedereen. De publiekscapaciteit in de Koningin Elisabethzaal varieert, afhankelijk van de opstelling (theater, concert, congres), tussen de 1.761 en 2.020 plaatsen.

De nieuwe zaal kreeg veel punten voor akoestiek. Dit waardeoordeel werd uitgevoerd door internationaal gereputeerd expert, Larry Kirkegaard uit Chicago. Hij kwam naar Antwerpen om onder meer de nagalmtijd (de respons van de zaal) te meten. In de oude zaal werd een 6/10 gescoord en de nieuwe zaal krijgt een grote onderscheiding met minstens 8,3/10. Het resultaat van 8,3 zal naar verwachting zelfs nog overschreden worden.

De perfecte akoestiek is te danken aan het ideale volume van de zaal. Het geluid resoneert volmaakt. De zaal is smaller, dieper en hoger dan voorheen. De verhoudingen (geometrie) werden aangepast en gingen van het vroegere hoefijzer- naar het schoendoosmodel. De afwezigheid van een vast proscenium (voortoneel) vermijdt klankverlies. Massieve zaalwanden in beton isoleren het geluid. Bovendien werden zowel de ruimte als alle technische installaties mooi afgeschermd volgens het box-in-box principe (een extra bouwschil binnen een bestaand gebouw). Volmaakte afwerkingslagen zoals houten wanden, parketvloeren, een metalen plafond bekleed met akoestische matten en een stoffen stoelbekleding zorgen voor de juiste reflectie en absorptie van het geluid. Aan het plafond zijn beweegbare reflectoren bevestigd die het geluid projecteren. Deze kunnen verplaatst worden in functie van de voorstelling.

Technische facts

• 2.022 lichteiken stoelen verspreid over parterre, eerste en tweede balkon
• 715 m² glas in de ZOOgallery: verbinding tussen historische en nieuwe gedeelte
• 3.050 m² koperen leien, net een wildpatroon, loopt van buiten (1.900 m²) door naar binnen (1.150 m²)
• 1.485 m² houten wanden uit houtfineer met bollenpatroon voor perfecte geluidsresonantie
• 3.720 m² natuurstenen tegels (Travertino Romano) voor de 1.480 m² trappen en bordessen en de 2.240 m² vloer van de entree, foyers, Atrium en de ZOOgallery rondom de zaal
• 1.663 m² parketvloer in de zaal
• 12 podiumliften
• grootste podium (18 m x 14 m): aanpasbaar
• 90 cm niveauverschil tussen zaal en podium
• 113 m² orkestbak
• 4 grote en 8 kleinere beweegbare panelen of reflectoren om het geluid in de zaal te reflecteren
• 70 zitplaatsen op verrijdbare koorwagen
• 3 regiecabines
• gevonden muurschilderingen uit 1897 werden geconserveerd en geïntegreerd in het geheel

Bekijk de reportage van VRT en vtm

Beelden: Elisabeth Center Antwerp - Jonas Verhulst